Amnezja historyczna

"W toczącej się od ponad trzech lat ożywionej i gwałtownej dyskusji poświęconej ciemnym i jasnym stronom polityki historycznej lub też płynącym z niej pożytkom i wiążącym się z nią niebezpieczeństwom, najważniejszym wydaje się być pytanie o społeczne skutki sterowania zbiorową pamięcią. Nader często zapominamy jednak, że polityka historyczna to nie tylko – jak twierdzą jej najgorętsi zwolennicy – „odświeżanie przeżyć i zdarzeń konstytutywnych dla naszej tożsamości”1, ale również zaciemnianie, zapominanie i wypieranie tych przeżyć i zdarzeń, które z określonych powodów kłócą się z pozytywnym historycznie autostereotypem narodowym. Jest przy tym kwestią niezwykle dyskusyjną, czy taka zbiorowa amnezja może być jedynie wynikiem przemyślanych działań aparatu władzy – wydaje się, że najgorliwsi zwolennicy idei „majsterkowania” przy naszej pamięci zazwyczaj przeceniają zasięg i siłę odgórnych działań, które mają na celu kształtowanie wspólnej wizji przeszłości."(...

Outsiderzy wśród barbarzyńców. Studium z zakresu etyki społecznej

"Wydawać by. się mogło, że pojęcie barbarzyńcy, podobnie jak pokrewne mu (chociaż z nim niejednoznaczne) pojęcie człowieka dzikiego, odeszło już do humanistycznego lamusa i nie ma już żadnej’ wartości poznawczej. Pojawia się ono wprawdzie dość często w wypowiedziach języka codziennego i jest w dalszym ciągu przywoływane przez historyków, jednakże współcześnie ma przede wszystkim wydźwięk publicystyczny. Wystarczy rzut oka na garść dowolnie wybranych tekstów publicystycznych, by zorientować się, że pojęcie barbarzyńcy czy też barbarzyństwa w wyrażeniach takich jak „barbarzyńskie obyczaje” czy „barbaryzacja życia codziennego” jest niezwykle przydatne w krytycznej analizie współczesnego życia politycznego i negatywnej diagnozie stanu dzisiejszej kultury. Znacznie rzadziej używa się współcześnie tego słowa do opisu zagrożeń płynących z zewnątrz, tzn. heterogenicznych wobec rodzimej kultury lub cywilizacji. Jedną z ważniej szych przyczyn takiego stanu rzeczy wydaje się zrozumiała w czasach narratywizmu, konstruktywizmu i postmodernizmu niechęć przedstawicieli nauk społecznych do konstruowania wielkich przekrojowych wizji historii."(...

Stereotypes within egalitarian perspective. Initial methodological questions

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publicationEgalitarian perspective seems to be an integral part of the theory of stereotypes. The link between the two is so tide that, due to various factors, it appears to be transparent. Yet there are still some crucial methodological issues in question such as: what types of stereotypes research models are the most suitable ones within the egalitarian perspective? Does the egalitarian perspective requires specific ethical attitudes and imperatives? Does the egalitarian perspective applies to any kind of social stereotypes? The authoress touches the subjects referring to both traditional and modern research perspectives

Gender mainstreaming in Polish media discourse : as exemplified in the debate concerning the Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence

Praca recenzowana / Peer-reviewed paperPublikacja, którą oddajemy do rąk czytelników i czytelniczek, jest pokłosiem projektu Gender mainstreaming w polskim dyskursie medialnym, realizowanym w latach 2012–2013 przez zespół pracowników Katedry Systemów Medialnych i Komunikowania Politycznego Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Celem projektu było zbadanie, w jakim stopniu polityka równości płci i strategia włączania zagadnień płci do głównego nurtu, będąca postulatem Deklaracji pekińskiej, Traktatu amsterdamskiego, a także wielu szczegółowych dokumentów Organizacji Narodów Zjednoczonych, Unii Europejskiej i Rady Europy, znajduje odzwierciedlenie w polskim dyskursie medialnym. Kiedy na początku 2012 roku rozpoczynaliśmy pracę nad projektem, nie przypuszczaliśmy, że rzeczywistość napisze do niego scenariusz niemieszczący się pierwotnie w naszych planach, który skierował badania prowadzone przez zespół na nowe tory

The Polish Media System: 1989-2011

Praca recenzowana / peer-reviewed pape

Polski system medialny 1989-2011

Praca recenzowana / Peer-reviewed paperPublikacja składa się z trzech części. Pierwsza, zatytułowana „U źródeł transformacji systemu medialnego Polski”, została poświęcona okresowi przemian systemu medialnego zapoczątkowanych w 1989 r. Druga część publikacji omawia media „głównego nurtu”. Na trzecią część publikacji składają się rozdziały poświęcone mediom spoza głównego nurtu, często niszowym i mało znanym, co nie znaczy, że mniej ważnym

Współczesna przestrzeń polityczna. Ewolucja czy rewolucja?

Praca recenzowana / peer-reviewed paperCelem publikacji jest ukazanie wieloaspektowych przemian w sferze współczesnej polityki. Książka została podzielona na trzy części. Część pierwszą stanowią teksty autorów z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Druga część publikacji analizuje problematykę polskiej rzeczywistości politycznej. Ostatnia, trzecia część zbioru, to omówienie wybranych kwestii i dotyczących zmian na międzynarodowej scenie politycznej

Kobiety wobec polityki - kobiety w polityce: historia, realia, perspektywy

Praca recenzowana / peer-reviewed pape

Samotność idei? : społeczeństwo obywatelskie we współczesnym świecie

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publicationCelem niniejszej pracy jest próba przedstawienia kształtu obecnych relacji i stosunków między społeczeństwem obywatelskim a wspomnianymi ideami czy procesami społecznymi.Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników jest zbiorem prac studialnych o zróżnicowanym poziomie analizy. Dla części autorów jest to próba pierwszej, samodzielnej pracy naukowo-badawczej, dla innych - kolejna okazja do podzielenia się przemyśleniami, ugruntowanymi wieloletnim doświadczeniem badawczym i studiami.Wszystkich połączyło i skłoniło do współpracy zainteresowanie tym samym - losem społeczeństwa obywatelskiego w zderzeniu z problemami współczesności

Mowa w przestrzeni publicznej ćwiczenia z komunikacji społecznej

monografia wieloautorskaHistoria różniących się kategorii „prywatne” oraz „publiczne” sięga czasów starożytnych. Terminy te – a także ich rozdzielne traktowanie – rozumiane są w różnoraki sposób. Niejednoznaczności w ich pojmowaniu ukształtowały m.in. tradycja językowa i myślenie potoczne, które nadają im znaczeń wartościujących. Ta wieloznaczność szczególnie silnie funkcjonuje w polszczyźnie, która obciążona jest historycznie – lata zaborów i realnego socjalizmu odcisnęły piętno na polskim systemie leksykalnym. Pojęciowe niejasności utrudniają nie tylko rozumienie świata, ale także międzyludzkie porozumiewanie się w nim. W tej pracy podejmujemy problematykę porozumiewania się i budowania interpersonalnych więzi w ramach przestrzeni publicznej, która wyrasta z przestrzeni prywatnej, a nawet współgra z nią, harmonijnie ją dopełniając – mimo iż spełnia zupełnie inne ludzkie potrzeby. „Przestrzeń prywatna” to zwykle bliskie, niesformalizowane relacje (interakcje), zachodzące m.in. w obrębie grup przyjacielskich, sąsiedzkich czy hobbystycznych. Związana jest ona także z interakcjami zachodzącymi na poziomie życia rodziny. To właśnie komunikacja w przestrzeni prywatnej w największym stopniu tworzy poczucie szczęścia, sprzyja budowaniu jednostkowej tożsamości, bywa źródłem naszej witalności i energii życiowej. Natomiast pod pojęciem „przestrzeń publiczna” kryje się, jak twierdzi Jerzy Szacki, „sfera pośrednia między życiem prywatnym i państwowym, do której jednostki wkraczają jako osoby prywatne, nie po to jednak, by utrwalać swoje odosobnienie, lecz po to, by je przezwyciężać bez stawania się trybami machiny państwowej. W grę nie wchodzi przeto ani prywatność, by tak rzec czysta, ani upublicznienie tożsame z upaństwowieniem” [J. Szacki]. Na tak rozumianą przestrzeń publiczną składają się m.in. wszelkiego rodzaju instytucje kulturalne i oświatowe, wspólnoty, organizacje i stowarzyszenia nakierowane na realizacje wspólnych dążeń i zamysłów o charakterze regionalnym, branżowym, artystycznym, edukacyjnym, naukowym, sportowym, organizacje pożytku publicznego, a także związki wyznaniowe i kościoły. Pojęcie to jest mocno związane z terminem „spo- łeczeństwo obywatelskie”, które – ponownie za Szackim – można definiować jako przestrzeń społeczną, w której spełniony jest pewnego rodzaju kult aktywności spontanicznej, „nie planowanej i nie kierowanej”, ale utrzymanej w ściśle określonych granicach wyznaczonych przez prawo i dobre obyczaje. Z drugiej jednak strony to przestrzeń, którą wyróżnia uznanie indywidualizmu i pluralizmu za wartości zasługujące na ochronę i prawnie określoną gwarancję. Wspomniany „kult aktywności” to aktualizacja postulatu uczestnictwa – uczestnictwo powinno być świadome, dobrowolne, otwarte, winno mieć również charakter publiczny. W prezentowanej książce kluczową rolę odgrywa pytanie o charakter międzyosobowych relacji (interakcji) dominujących w definiowanej przestrzeni publicznej. Są to także pytania o sposoby niwelowania napięcia między realizacją interesów i celów grupowych (wspólnotowych) a spełnianiem zamierzeń i interesów jednostkowych (indywidualnych). U ich podłoża leży inna jeszcze, bardziej elementarna kwestia: pytanie o znaczenie komunikacji interpersonalnej, międzyosobowego porozumiewania się w różnych formach aktywności w ramach przestrzeni publicznej. Tę ostatnią kwestię należy podkreślić, gdyż zajmuje ona pozycję wyróżnioną. Szukanie odpowiedzi na szereg rodzących się pytań w obrębie tematu, wyznacza sposoby konstruowania tożsamości jednostkowej działających podmiotów, dookreśla możliwości rozumienia otaczającego nas świata społecznego, sprzyja zadomowieniu się w nim, a wreszcie może przyczynić się do negacji poczucia samotności i odosobnienia. Dzisiaj, w obliczu dominacji nowych technologii, prowadzących do społecznej izolacji i poczucia nieśmiałości i osamotnienia, problem ten jest szczególnie aktualny. Bo właśnie przestrzeń publiczna, stanowiąca połączenie roztropnej aktywności obywateli z budującą więź interpersonalną komunikacją, może stanowić skuteczne podważenie formuły Francisa Clifforda, złowrogo głoszącej, że „wszyscy ludzie są dzisiaj samotni”. Autorzy szkiców i artykułów zamieszczonych w zbiorze uniknęli jednoznaczno- ści kategoryzacyjnej – pojęcia będące przedmiotem opisu wymykają się bowiem ostatecznemu dookreśleniu, a wymagają omówienia. Niewątpliwym sukcesem – trzeba to powiedzieć – jest sam fakt-próba podjęcia problemu interakcji międzyludzkich w procesach komunikacji prywatnej i publicznej. Dzięki przybliżeniu pojęć czy zagadnień zyskujemy szansę pełniejszego rozumienia rzeczywistości społecznej. Mamy nadzieję, że do „próby” tej skłonimy także Czytelnik